Bardzo łatwo kupić bilet w Pireneje – kilka kliknięć i rezerwacja ląduje na mailu. Schody zaczynają się, kiedy człowiek próbuje wyjazd i trekking zaplanować ( o moich obawach związanych z wyjazdem przeczytacie TU). Nie ma co ukrywać – ludzie nie jeżdżą masowo w Pireneje, a jeśli nawet  ktoś był – to o tym nie pisze, zdecydowanie nie jest to „top destynacja” polskich blogerów. I bardzo dobrze :-) Poza tym – Pireneje są ogromne, trudno było trafić na relację z małego wycinka, który mnie interesował. Ciężko znaleźć strony po polsku, za to znalazłam multum stron po francusku. Dlatego w ramach wychodzenia ze strefy komfortu, przez kilka miesięcy analizowałam opisy szlaków, strony schronisk i przewoźnikow w języku, którego kompletnie nie znam (!). Jeżeli moje opowieści z Pirenejów Was zainspirowały, też będziecie musieli się z tym zmierzyć. Podczas gdy być może analizujecie stronę Ryanaira, zastanawiając się : jechać czy nie jechać, zebrałam nieco informacji praktycznych. Mam nadzieję, że pomogą Wam w podjęciu decyzji i zaplanowaniu wyjazdu.

Dojazd/ dolot

• Ryanair – loty z Krakowa do Lourdes dwa razy w tygodniu ( czwartek / niedziela). Bilety od 76 zł za lot w jedną stronę, ale wiadomo, trzeba polować ;-)
• Ryanair –  loty z Krakowa do Bordeaux; dwa razy w tygodniu (piątek/poniedziałek), ceny od 65 zł w jedną stronę bez bagażu

Komunikacja publiczna na miejscu:

Łatwo nie jest – zapomnijcie o autobusach typu Szwagropol, które co pół godziny kursują z miasta w góry. Żeby się przedostać w pobliże szlaków, trzeba kilka razy się przesiadać ( pół dnia z głowy). Kolejny problem – do jakiej miejscowości jechać. Biorąc pod uwagę, że Pireneje ciągną się przez 450 km, jest mnóstwo opcji do wyboru. Jednak kiedy mamy do dyspozycji krótki, tygodniowy urlop, najlepiej wybrać coś niedaleko Lourdes.

• Saint Lary Soulan – wypasiony kurort narciarski bez zakopiańskiego kiczu – brama do rejonu Neouvielle. Dojazd:   Lourdes- Tarbes( autobus), Tarbes – Lannemezan ( pociąg), tam przesiadamy się na autobus firmy KEOLIS . Inna opcja to bezpośredni autobus z Lourdes do Bareges ( linia 941,rozkład) , wtedy rozpoczynamy eksplorowanie okolicy od północy.
• Col du Somport – przełęcz na granicy francusko-hiszpańskiej, skąd najszybciej można się dostać do Lacs Ayous. Dojazd : Lourdes- Pau ( pociąg), Pau – Bedous ( pociąg), Bedous-Col du Somport ( autobus)
• Cauterets – baza wypadowa do Valle du Marcadau, od biedy w okolice Vignemale. Bezpośredni autobus z Lourdes (linia 941, rozkład)
• Gavarnie – last but not least ;-) Najbardziej popularna miejscowość we francuskich Pirenejach i najbardziej wysunięta na południe spośród tu wymienionych. Jak na ironię – regularny autobus z Lourdes jeździ do 10 września, później zostaje dojazd 941 do Luz Saint Sauveur, a dalej stopem :-) albo pieszo szlakiem GR10 – 24,4 km, 7 h
• wyszukiwarka pociągi – autobusy :  SNCF – uwaga, pomiędzy Lourdes a Tarbes lepiej przemieszczać się autobusem za 2 €, dlatego nie należy ślepo wierzyć wyszukiwarce ;-), bo zachęca ona do jazdy pociągiem, a tylko tam, gdzie nie ma linii kolejowej proponuje autobus. Bilety on line można kupić TU
• dojazd z lotniska : Maligne – rozłady TU – na załączonym obrazku link do PDF z połączeniami dostosowanymi do lotów Ryanaira

• na bilety wydałam ok.70€ ( dojazd w góry z Lourdes ok. 18 € w jedną stronę); także – kto ma czas, to może niech lepiej próbuje łapać stopa, znaczniej taniej można dojechać do Cauterets albo Gavarnie

Noclegi:

• namiot – poza parkiem narodowym można się rozbijać w górach, w parku narodowym są pewne restrykcje – między 19 a 9, na jedną noc i pod warunkiem, że znajdujemy się co najmniej godzinę marszu od granicy parku ( tu sprawa dyskusyjna, jak to ocenić:-P)
• gdyby ktoś chciał biwakować w śpiworze, to filance z mandatem mu raczej nie grożą, góry robią wrażenie bardzo odludnych
• cabana – schron albo chatka pasterska, gdzie można spać za darmo; warunki dość spartańskie, ale zwykle jest kominek, czasem prycze, materace, zwykle betonowa „półka”. To fajna opcja jak człowiek chce zaoszczędzić kasę a nie chce mu się targać namiotu albo rozkładać go za każdym razem
• schroniska – poza Lourdes tanio nie jest, zwłaszcza jeśli podróżuje się solo, dlatego zmuszona byłam spać w schroniskach w salach wielosobowych ( źle na tym nie wyszłam, bo było przed sezonem i połowę nocy spałam całkiem sama w pokoju). Poza tym – to nie Zakopane, gdzie busik dowozi nas do szlaku, lepiej jednak spać w sercu gór. Wydaje mi się, że nie ma opcji zamówienie noclegu bez wyżywienia,ale z drugiej strony – coś trzeba tam jeść ;-) Kolację podawana jest o określonej porze ( 19-20), wszyscy siedzą przy jednym stole ( super opcja, żeby się zintegrować, o ile nie jest się alienem, który nie mówi po francusku). Warto wiedzieć, że większość schronisk nie funkcjonuje cały rok, często mają obsługę tylko od czerwca do końca września. Kiedy opiekunowie schroniska wracają w dolinę, przeważnie zostaje bezpłatnie udostępniona „część zimowa”. Wiadomo, że chcąc tam nocować trzeba mieć ze sobą ciepły śpiwór i sprzęt do gotowania.

Refuge de Bastan

cabana w okolicach Gavarnie

Lac Gentau – najlepsza miejscówka na namiot ever!

namiot – część schroniska

Polecam :

• Albergue Aysa – schronisko na granicy hiszpańsko-francuskiej ( Col du Somport)j, a jednocześnie na szlaku Camino, 14€ za łóżko, restauracja, śniadanie można zamówić na wcześniejszą godzinę ( zostawią Wam kawę w termosie i jakieś pieczywo); pozozumiewanie się po angielsku utrudnione ;-)
• Refuge Ayous – warunki dosyć spartańskie, ale za to jakie widoki! Prysznica brak, ale za to można wykąpać się w lodowatym jeziorze. Zapłaciłam 40€ za nocleg z kolacją i śniadaniem, colę i małe piwo. Z ciekawostek – buty trzeba zdjąć w sieni, a plecak zostawić na specjalnej półce, do sypialni można zabrać tylko plastikową zgrabną torebkę z potrzebnymi rzeczami. Ma to sens, bo nie trzeba się przewracać o plecaki w malutkich pokoikach
• Chalet de l’Ours – położone w Espiaube, oddalonego o jakieś 3 h pieszo z Saint Lary, absolutny hit – 30€ za nocleg w dormie z kolacją ( wino wliczone!), bardzo miła obsługa, pracująca tam pani ( Josie) bezinteresownie i z własnej inicjatywy podwiozła mnie rano na przełęcz ( 2 h do przodu, ale ile zaoszczędzonych sił, tego nikt nie policzy)
• Refuge l’Oule -dobra baza wypadowa w rejon Lacs Bastan i Neouvielle, czysto i klimatycznie, miałam pokój sama dla siebie – 42€ za nocleg z kolacją i śniadaniem, fajnie się siedzi na tarasie, tylko to piwo za 7€ trochę boli ;-) W środku chata wykończona w drewnie, skojarzyło mi się z hotelem z Twin Peaks ;)
• w Lourdes spałam w Hôtel Duchesse Anne – malutki, ale czysty pokoik, dość cicho, na dole piekarnia, idealne miejsce, żeby sie doprowadzić do porządku po górskiej wyrypie; Hôtel Croix des Nordistes – nie polecam!
  

  Chalet Refuge de l’Oule

  

  Refuge d’Ayous

  

  cabana

  

  Albergue Aysa

  

  Chalet de l’Ours

Przydatne linki z noclegami :

• refuges et cabanes  – mapa  interaktywna
• CAF – schroniska klubu alpejskiego
• schroniska w rejonie  doliny Marcadau
• schroniska na GR10
• dobrze też wygooglować  gite d’etape – to takie schroniska, jak sama nazwa wskazuje, na końcu etapu, czyli raczej w dolinie niż w górach – jak na to wpadłam? zobaczyłam na mapie taki właśnie napis i domek :-D

Prowiant

• jak typowy Polak cebulak przywiozłam z Polski pasztet, konserwy, chleb, a nawet rzodkiewki (!), bo bałam się, że w niedzielę we Francji nie znajdę otwartego sklepu spożywczego – faktycznie, na zadupiach sklepu nie ma wcale, w Pau gdzie miałam godzinę przerwy też nadreptałam się z plecakiem w upale, ale sklepu nie było

• potem okazało się, że w Lourdes był czynny Carrefour (centrum, w niedzielę tylko do 13!) ; sklepy tej sieci są też w Vielle Aure , Saint Lary, w Luz Saint Sauveur i Cauterets (w niedzielę otwarte do 13)
• najbardziej bolał mnie brak wody mineralnej w górach – na wycieczki brałam kranówę ze schroniska ( z jakimś Pluszem dodanym dla smaku), a uzupełniałam wodą z potoka (zainwestowałam w butelkę z filtrem Lifestraw, dzięki temu nie trzeba targać dużo wody, w Pirenejach francuskich jest dużo strumieni i stawów, podejrzewam, że po hiszpańskiej stronie może być dużo gorzej) . EDIT 2018 – niestety filtr w butelce zatkał się po kilku miesiącach, kiedy nie był używany, teraz używam butelki Water to Go, która jest dużo lżejsza i poręczniejsza

Mapy i przewodniki:

• korzystałam z map IGN 1:25 000 (do kupienia w Sklepie Podróżnika) i jestem z nich całkowicie zadowolona
• wersja na komputer – Geoportail; warto też ściągnąć darmową apkę na telefon, przydaje się np. kiedy jest mgła i zupełnie nie wiesz, gdzie jesteś ( nie działa off line, dlatego lepiej wcześniej „pochodzić” po mapie, telefon powinien mapę zapamiętać, a GPS  pokazać położenie nawet bez połączenia z siecią)

  

• opentopomap – mapa on-line
• Locus Map – świetna apka na Androida z mapami off line; polecam! Najlepiej ściągnąć mapę południowej Francji z serii Locus Map
• przewodnik – dwutomowe Pireneje Keva Reynoldsa – ciekawy, ale da się bez niego żyć, kupiłam jak już byłam na etapie zajawienia się na Pireneje, w ramach inspiracji na kolejne wyjazdy ;-)
• przewodniki Cicerone GR10 i GR11  Briana Jonhsona – tanie nie są, ale warto jeśli ktoś planuje któryś z tych długodystansowych szlaków
•  zbiór opowiadań”Wędrowki pirenejskie” – Katarzyny Nizinkiewicz  i jej blog Kocham góry – pozwalają wczuć się w klimat, choć dla mnie to chyba za duży hard – core, bo mam wrażenie, ze autorka preferuje wycieczki w zimnej porze roku

Opisy szlaków: 

• topo – pyrenees – opisy wycieczek z wieloma zdjęciami, po francusku oczywiście – super strona, polecam!
• entrepyr.eu – odkryte niedawno, mapy, krótkie opisy, gpx do ściągnięcia
•  Grand raid des Pyrenees – wycieczki w rejonie Neouvielle, czasy przejść zaniżone ( albo ja się po prostu wlokłam)
• Rutas pirineos 
• warto wiedzieć, że przez Pireneje francuskie prowadzi długodystansowy szlak GR10  – link TU) ( przez hiszpańskie GR11, a po grani  wysokogórski HRP), jest dość dobrze oznaczony ( biało – czerwone oznaczenia) , marzę, żeby kiedyś go przejść. Oprócz tego istnieją warianty GR-ów i cała masa szlaków no name ( bez oznaczeń), czyli po prostu wydeptanych ścieżek, które czasem niestety prowadzą donikąd. Dlatego – dobra mapa to podstawa! Raczej nie można liczyć, że się kogoś zapytamy, albo pójdziemy za tłumem bo ludzi na szlaku przeważnie nie ma
• GR10 etapy – LINK
• GR11 – LINK
• HRP – LINK
• ciekawe strony po polsku : Pireneje Online i edwardkrzyzak.pl
• instrukcja obsługi HRP by Łukasz Supergan
• Pireneje na summitpost.org

szlakowskazy są

czasem nieco inne niż w Polsce ;-)

Moje relacje z wycieczek:

• wycieczka do schroniska Ayous – LINK
• pętla w rejonie Lacs de Bastan – LINK
• okolice Lac d’Aumar – LINK
• Pireneje 2018 – prolog – LINK
• plik gpx z moich wycieczek udostępniam – proszę napiszcie na maila albo FB

Jak się dogadać?

Przed wyjazdem martwiłam się, czy uda się tam jakoś przeżyć bez znajomości francuskiego, bo Francuzi nie słyną raczej z tego, że mówią dobrze i chętnie po angielsku. Jak się domyślacie – dałam radę, choć poza Lourdes mało kto mówił w języku Szekspira. Najlepsze były chyba konwersacje z innymi turystami na szlaku po hiszpańsku typu : „Kali chcieć jeść”. O dziwo – udało się całkiem fajnie dogadać ;-) Myślę, że pomaga nie tylko znajomość hiszpańskiego, ale i łaciny – dziwnym trafem jakoś mi się te dziwne francuskie słowa kojarzyły i w sumie może raz czy dwa odpaliłam apkę ze słownikiem w telefonie. Chyba mam zdolności do języków ;-)

Ile to kosztuje? 

Tygodniowy wyjazd kosztował ok. 2 tys zł ( lot, jedzenie, noclegi). Można dużo taniej jeśli śpi się w namiocie. (Dla porównania – tyle samo kosztowało 10 dni w Gruzji, więc wychodzi na to, że Francja nie jest taka strasznie droga)

Mam nadzieję, że ten artykuł pomoże Wam zorganizować wyjazd w Pireneje. Jeśli macie jakieś pytania, piszcie, postaram się pomóc. Żeby było jasne – po jednym wyjeździe nie stałam się ekspertem od Pirenejów, ale kiedy sama planowałam wypad, takich właśnie porad, dla nowicjuszy, mi brakowało. Natomiast, jeśli ktoś już był w Pirenejach i uważa, że piszę głupoty, feel free to speak up your mind ;-)

EDIT : Jeżeli wybieracie się w Pireneje hiszpańskie, zajrzyjcie do Bartka na bloga Morgusiowe Wędrówki, a jeśli bardziej kusi Was Andora, wpadnijcie do Wojtka – Idę, albo nie idę!. Koledzy eksplorowali Pireneje pod koniec lata/ jesienią tego roku i tak się fajnie złożyło, że każde z nas odwiedziło zupełnie inne rejony. Dzięki temu ci, którzy będą jechać w przyszłym roku, bedą mieli łatwiej. Miejmy tylko nadzieję że dzięki naszej reklamie wakacyjna stonka nie zaleje Pirenejów. Just kiddin’….

EDIT#2 – od momentu powstania tego artykułu udało mi się kolejny raz pojechać w Pireneje we wrześniu 2018 (i mam nadzieję pojechać jeszcze nie raz), dlatego wpis będzie aktualizowany na bieżąco.